Przewóz kabotażowy to pojęcie, z którym możesz się spotkać w branży transportu międzynarodowego oraz w logistyce. Aby był wykonywany poprawnie, konieczne jest dostosowanie się do przepisów unijnych oraz prawa obowiązującego w danym kraju. Istnieją pewne ograniczenia, zasady oraz zbiory regulacji, w których doprecyzowano cały system kabotażowy. Dowiedz się, czym charakteryzuje się tego typu transport towarów oraz o czym trzeba pamiętać z perspektywy przewoźnika.
Co to jest kabotaż?
Kabotaż polega na transporcie ładunku w krajach, w których nie są zarejestrowane samochody ciężarowe i nie jest prowadzona przez przewoźnika działalność gospodarcza. Dotyczy to wyłącznie Unii Europejskiej, EFTA oraz państw Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii. Ogranicza ryzyko pokonywania dużej liczby kilometrów bez załadunku czy koszty związane z opłatami drogowymi. Dzięki kabotażowi przesyłki zagraniczne mogą szybciej docierać do klientów.
Rodzaje przewozów kabotażowych
Najpopularniejszym rodzajem kabotażu jest transport międzynarodowy lądowy. Jak w praktyce wygląda kabotaż? Niemcy to kraj, w którym często realizowane są przewozy międzynarodowe przez polskich przedsiębiorców. Po dokonaniu rozładunku można rozpocząć i zakończyć kolejne dostawy. Musi się to jednak odbywać zgodnie z przepisami prawa. Jakie są inne państwa, które obejmuje kabotaż? Włochy, Francja, Hiszpania, Czechy czy Słowacja.
Kabotaż dotyczy również transportu morskiego. Odbywa się między portami danego państwa. Kabotaż mały organizowany jest w obrębie jednego morza, a wielki – kilku różnych zbiornikach wodnych.
Przepisy regulujące transport kabotażowy
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 roku to pierwszy ważny dokument, któremu podlegają firmy realizujące transport kabotażowy. Szczegółowe zasady dla przewoźników zawarte są w przepisach prawa krajowego. Tam można znaleźć informacje na temat tego, jakie jest ograniczenie masy lub wymiarów pojazdu, czy istnieją terminy rozpoczęcia i zakończenia załadunku oraz które elementy muszą zawierać umowy między firmami. Przepisy regulujące transport kabotażowy w danym kraju odnoszą się również do posiadanych uprawnień oraz obowiązujących dokumentów, np. odpowiedniego ubezpieczenia, licencji transportowej oraz wożenia listu przewozowego CMR.
Bardzo ważne jest również respektowanie zasad dotyczących prawa podatkowego oraz ograniczeń związanych z transportem towarów niebezpiecznych lub zabronionych. Podobnie jak zagraniczna przesyłka kurierska, tak i towar transportowany w ramach kabotażu może być objęty cłem i VAT-em. Nie należy jednak mylić transportu międzynarodowego z kabotażem. Wysyłka paczek międzynarodowych – w odróżnieniu od kabotażu – nie podlega szczególnym ograniczeniom ilościowym czy czasowym. Każda paczka do Włoch czy paczka do Niemiec musi być opatrzona standardową dokumentacją przewozową, a transport kabotażowy wymaga specjalistycznej dokumentacji i listów, np. CMR.
Aby zapewnić prawidłowe warunki pracy kierowców i unormować ich prawa, w 2020 roku wprowadzono Pakiet Mobilności. Dotyczy on np. czasu odpoczynku w transporcie czy wynagrodzenia dla kierowców w kabotażu.
Jakich zasad dotyczących kabotażu muszą przestrzegać przewoźnicy?
Jeśli chodzi o realizowanie przewozu kabotażowego w Polsce, przewoźnicy nie potrzebują zezwolenia, jeśli firma ma siedzibę lub samochody zarejestrowane w którymś z krajów Unii Europejskiej, Norwegii, Szwajcarii, Islandii lub Liechtensteinie. W innych przypadkach konieczne jest złożenie wniosku wraz z opłatą skarbową. Natomiast jeśli polska firma chce wykonywać usługi we Francji, w Niemczech czy Holandii, musi mieć licencję transportową. Konieczne jest założenie działalności związanej z przewozem towarów, wykupienie specjalnego ubezpieczenia oraz posiadanie pozwolenia na realizowanie usług międzynarodowych. Następnym krokiem jest dostosowanie się do przepisów w danym kraju, aby nie przekroczyć limitu zleceń czy innych ograniczeń. Ma to zapobiec całkowitemu wyparciu usług krajowych firm transportowych.
Według rozporządzenia Parlamentu Europejskiego podczas kontroli trzeba przygotować liczne dokumenty, w tym międzynarodowe listy przewozowe czy faktury za realizowane przewozy kabotażowe. Muszą się na nich znajdować aktualne dane przewoźnika, odbiorcy oraz samochodów i przyczep.
Co ciekawe, według Pakietu Mobilności przewoźnik jednocześnie może wykonywać legalnie trzy przewozy. Po nich samochód powinien wrócić do kraju, w którym jest zarejestrowany. Kierowcy muszą wypełniać na bieżąco raporty dotyczące postoju, przebytych kilometrów i wszelkich ważnych działań, aby każdy etap przebiegał zgodnie z prawem. Pomaga to też w organizacji czasu pracy oraz zapewnianiu odpowiedniej ilości odpoczynku pracowników. Nowością w ostatnich latach jest zgłaszanie przejazdów kabotażowych w ogólnoeuropejskim systemie, aby wszystkie ważne informacje znajdowały się w jednej bazie.
Dodatkowo ważne jest to, aby kabotaż zakończył się w ciągu 7 dni kalendarzowych. Nie mają znaczenia kraj, dni robocze czy święta. Niezależnie od liczby realizowanych zleceń przepisy nakazują odczekanie czterech dni przed ponownym wykonaniem operacji w danym kraju. Jeśli chodzi o początek transportu kabotażowego, najpierw musi odbyć się załadunek w kraju pierwotnym (np. w Polsce), a rozładunek za granicą (np. we Francji). Następnie może dojść do kolejnych ładunków. Ważne, aby operacje były realizowane tym samym pojazdem.
Nie wszystkie tego typu ograniczenia działały od początku. Stopniowo zostały wprowadzane do Pakietu Mobilności oraz innych regulacji. Niektóre obowiązki wykonywane przez kierowców lub firmy utrudniły przewoźnikom organizację transportu. Jak widzisz, w kabotażu jest wiele rodzajów transportów, a firmy muszą dostosowywać się do licznych regulacji.
